—
— Dış kuvvetlerin aşınım ve birikim faaliyeti sonucu bir
yandan mevcut şekiller değişirken bir
yandan da yeni şekiller meydana gelir.
Fakat yer şekillerinin oluşumu uzun bir süreçte gerçekleştiğinden bu süreç
insanlar tarafından gözlemlenemez. Örneğin bir akarsu yatağını ancak 200-250
yılda ortalama 1 metre aşındırabilir.
Dış kuvvetler ise iç kuvvetler tarafından
meydana getirilen bu yer şekillerini aşındırarak
yeni şekiller oluştururlar. Dış kuvvetler faaliyetlerini ; aşındırma, taşıma ve
biriktirme olmak üzere üç aşamada gerçekleştirir. Aşındırmanın olduğu yerde
aşınım şekilleri, aşındırılan malzemenin taşınarak biriktirildiği yerlerde ise
birikim şekilleri meydana gelir.
Rüzgarların Oluşturduğu Şekiller
— Rüzgar, çarptığı
yerlerden çeşitli materyaller kopararak o yerde aşınım şekilleri meydana
getirir. Aşındırdığı bu materyalleri hızının azaldığı yerde biriktirerek de
birikim şekilleri oluşturur. Rüzgar, kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde daha etkili olduğu için rüzgar aşınım ve birikim şekilleri buralarda
yaygındır.
Rüzgar aşındırması ve biriktirmesi sonucu aşağıdaki yer şekilleri olur.
—1. Mantar kaya
—Kurak ve yarı kurak bölgelerde kayaların alt kısımlarının rüzgarlar tarafından aşındırılması sonucu oluşan mantar görünümlü kayaçlar dır.
—2. Tafoni
—Suda çözünebilen kayaçların bulunduğu yerlerde kayaçların
çözünen kısımlarının rüzgar tarafından aşındırılması sonucu oluşan kovuklardır.
—3. Barkan
—Rüzgarın biriktirmesi sonucu meydana gelen hilal biçimindeki şekillerdir.
—4. Kumullar
—Kum tanelerinin oluşturdukları yığınlara kumul adı verilir.
—5. Lösler
—Rüzgarın taşıdığı ince boyuttaki malzemeleri hızının
azaldığı yerde biriktirmesiyle oluşan depolardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder